Wat vliegt de tijd, zeker als je het druk hebt. Zo kijk je uit naar de lente en zo zit je alweer in de winter. Als we een jaar zo overzien, dan word je er soms niet vrolijker van, althans niet als je het wereldnieuws erbij haalt. Houd je het bij je eigen leventje, dan gaat het allemaal zo slecht nog niet. Het is allemaal een kwestie van waar je tevreden mee bent. Kijk maar eens naar het weer. De een moppert al als er maar een druppel regen valt, de ander trekt zich daar niets van aan. Zelf heb ik nog geen dag overgeslagen en ben ik heel het jaar lekker de natuur in getrokken. Elke dag was toch weer anders, ook al kom je vanzelfsprekend vaak terug in dezelfde gebieden. Geen dag is gelijk aan de andere; er is altijd wel iets te beleven.

Het natte voorjaar bracht ongemakken mee, maar gaf ook kansen. Sommige planten doen het nu eenmaal beter met wat extra nat. Later sloeg de droogte toe. Veel mensen vonden dat fantastisch, maar de natuur had er veel van te lijden.

Kandoel

Natuurtuin Kandoel: daar wordt elke maandag hard gewerkt. Er wordt gemaaid, geplant, gesnoeid en getimmerd. Vroeg in het jaar stond de nieuwe aanplant te verzuipen, zo nat waren sommige velden. Later sloeg ook hier de droogte toe. Sommige planten kwamen gewoonweg niet in bloei en dat is jammer. De grote vijver leek haast helemaal droog te vallen; je kon als het ware van de ene kant naar de andere wandelen. Het voordeel was dat een woekerplant aangepakt kon worden: de watercrassula. Veel plantmateriaal van dit kruid is dan ook verwijderd, dit door de onvermoeibare vrijwilligers. Maar er was ook goed nieuws, want in maart werd door een groep een veld aangeplant met inheems plantgoed en dat veld bloeide overweldigend.

Wandeling

Ken en Geniet maakte vele wandelingen, meestal door de natuur in onze directe omgeving. Veel mensen hebben dan ook kunnen genieten van een serie goed begeleide wandelingen. Daarbij was er veel aandacht voor de teruggang van de natuur. We stonden regelmatig stil bij plagen waardoor bomen aangetast werden. Kleine insecten kunnen reuzegevolgen hebben; kevertjes als de letterzetter bijvoorbeeld. Deze kunnen hele percelen aantasten en zorgen voor kaalslag in het bos. Ook de Aziatische hoornaar werd door velen opgemerkt, een exoot die voor grote problemen zorgt. Bijen zijn dikwijls de pineut, maar ook andere wespensoorten en vlinders worden door deze Aziatische hoornaar aangevallen. Toch blijft de mens allerhande zaken invoeren uit het verre buitenland, met alle risico’s van dien.

Vooruitzien

Vooruitzien is koffiedik kijken, want wat staat ons in de toekomst te wachten. De gevolgen van de klimaatverandering: hoe gaan we dat opvangen? Op diverse plekken zijn daar al proefvlakken voor aangelegd. Bomen, hiervan zijn diverse soorten geplant in zogeheten proefvlakken om te zien welke het beste de hogere temperatuur kunnen weerstaan. De exoten: daar wordt werk van gemaakt, althans dat is de bedoeling. Hoornaarnesten worden al veelvuldig gemeld en verwijderd. Planten als Japanse duizendknoop, balsemien, reuzenberenklauw, ambrosia, grote waternavel en watercrassula staan op een lijst en mogen niet meer verhandeld worden. Het verwijderen is weer een zaak van lange adem, want veel van deze planten zijn lastig uit te roeien. Toch zal men ergens moeten beginnen, willen we onze inheemse natuur behouden.

Toekomst

Natuurlijk betekent dit alles niet dat er niets meer te genieten is, want als je je ogen openhoudt, is er veel te beleven. Vogels bijvoorbeeld, ze komen juist nu weer naar de tuinen. Als je voert dan kun je een behoorlijk aantal soorten in jouw paradijsje verwachten. De gewone soorten als koolmees, pimpelmees, roodborst, merel en heggenmus zie je overal wel. Woon je in een groene wijk, dan komen daar groenlingen, vinken, spechten en soms zelfs sijsjes bij. Ruim je de tuin niet helemaal op en laat je hier en daar wat tuinafval liggen, dan kun je ook dieren verwachten. De egel is een beestje waar het ook slecht mee gaat, toch komt dit diertje gewoon in woonwijken voor. Nu kruipt deze weg, liefst onder wat snoeihout en bladeren; daar verblijft hij overdag.

Eekhoorns zien we veel meer dan vroeger en ook die komen in je tuin. Een bakje met pinda’s maakt het voor hen helemaal aantrekkelijk.

Tuinaanplant

Wil je de natuur binnenhalen, dan zijn bomen en struiken erg aantrekkelijk. Nu is het de tijd om bomen aan te planten. Het blad is eraf, dus zet de boom helemaal in op groei. Fruitbomen lokken allerlei insecten, maar ook vogels natuurlijk. Struiken die vruchtdragend zijn: daar is al het natuurleven gek op. Insecten bezoeken de bomen en struiken om er voedsel te zoeken, maar ook om er hun eitjes op af te zetten. In het vroege voorjaar zorgen ze voor een mooie bloei, later voor vruchten die je zelf kan eten of overlaat voor jouw bezoekers.

Vuilboom is een goed voorbeeld van een boom of struik waarmee je tal van insecten en dieren blij maakt. Maar ook planten als framboos, kers en krent lokken menig insect.

De vuilboom

Sporkehout wordt deze ook wel genoemd. Hij heeft zijn naam niet mee en zijn uiterlijk ook al niet. Onopvallend, met vrijwel onzichtbare bloemen. Het is een onmisbare magneet voor de prachtigste insecten en vogels. Bij sommige tuinplanten is de schoonheid nauwelijks waarneembaar. Zij hebben geen weelderige bloemen of kleurrijke bladeren. Bij deze planten zit de schoonheid in wat ze ecologisch te bieden hebben: hun waarde voor de natuur. Het zijn soorten waarop niet direct onze keuze valt. We gaan niet snel voor iets met een onbeduidend bloemetje. Toch kan het geen kwaad om bij de keuze voor een plant of struik eens stil te staan bij wat hij nog meer te bieden heeft.

De vuilboom is zo’n struik die je niet snel uitkiest als je puur op het uiterlijk afgaat. Sporkehout levert veel tuinplezier op, al zit dat niet in de sierwaarde. Nee, deze plant heeft een hoge ecologische waarde dankzij de voor ons onzichtbare bloemen die rijk zijn aan honing, en dankzij de bessen. De grap van de vuilboom is dat hij bloeit vanaf het vroege voorjaar tot ver in september, en daar worden insecten ontzettend blij van.

Natuurman Christ, Natuurvereniging Ken en Geniet.