Afgelopen zaterdag op pad geweest met Natuurvereniging Ken en Geniet, deze keer naar de Regte Heide. Dit natuurgebied ligt vlakbij Riel en heeft erg veel te maken met ons Dongen. Dongen zou mogelijk niet bestaan hebben, als het water wat over de Regte Heide kabbelt niet langs de zandduinen bij Dongen had gestroomd. Hier achter Riel heet de beek nog Leij, zoals vroeger vele beken genoemd werden in onze omgeving. De Leij ontspringt in de omgeving van Baarle Nassau, het is een laaglandbeek. Bij Tilburg komen de Hultense Leij en Leij bijeen en vanaf dit punt heet de beek Donge.

Regte Heide

De hei herbergt veel historie, zo liggen er maar liefst 7 prehistorische paalgraven, zomaar uit 2000 tot 700 voor Christus. Iets wat aangeeft dat er toen al bewoning was in dit gebied. Hoogstwaarschijnlijk vestigde de mens zich hier voor de vruchtbare grond. Logisch want beken die regelmatig overstromen laten modder achter en die is voedselrijk. De heide is een bezit van Brabants Landschap, welke erg veel onderhoud pleegt voor het behoud van de hei.

Militairen

In het verre verleden werd de heide gebruikt als oefenterrein voor het leger, regelmatig zag je er voertuigen de hei doorkruisen. Ook van bovenaf werd de heide benaderd, haast wekelijks vonden er oefeningen plaats. Vanuit vliegveld Gilze-Rijen vlogen helicopters over en daaruit sprongen dan groepen parachutisten. Door dit militair gebruik ontstonden er brede zandbanen en open plekken. Een bijzondere vogel maakte daar dankbaar gebruik van.

Korhoen

Meer dan 35 jaar terug broedde de korhoen nog in het Leijdal, daar lagen ook tal van kleine akkertjes. Ken en Geniet kwam regelmatig in dit gebied en zelf fotografeerde ik eens 28 korhoenders, echt uniek. Ach toentertijd kwam deze bijzondere vogel op meerdere plaatsen voor, zelfs in de Loonse en Drunense Duinen. Helaas is de populatie korhoenders niet meer te vinden in het gebied, al heeft men tal van maatregelen getroffen. Zo is er bos gekapt en zijn er open plekken gemaakt en heeft men korhoenders opnieuw uitgezet. Al dit werk is tevergeefs geweest, de vogel is nooit meer terug gekeerd.

De Donge

Water stroomt er nog genoeg, al heet het hier Leij, zelf noem ik het steeds het Dongedal. De beek heeft een diep dal uitgesleten, je kunt er langsaf lopen aan beide zijden. Er is zelfs een uitkijkpunt gemaakt en een vogelkijkhut. Het hoogteverschil is duidelijk te zien en bedraagt ongeveer 5 meter, voor Brabantse begrippen dus een diep dal. De beek heeft hier een vrije loop, zonder stuwen en dijken. Regelmatig overstroomt de beek en zo ontstaat er een plantenrijk terrein.

Het Riels Laag

Waar eens akkers en weilanden lagen langs de Leij, daar is ondertussen nieuwe natuur ontstaan. Het beekdal herbergt tal van zeldzame planten, zo kun je er orchideeën vinden. Vogels worden door de diversiteit ook aangetrokken, dus tref je er leuke soorten aan. In de zomer broeden er diverse paartjes van de grauwe klauwier, een nieuwkomer in onze omgeving. Ook de nachtzwaluw komt er voor en de klapekster. Deze laatste kun je nu aantreffen, het zijn trekvogels.

Gentiaan

Op de heide horen soorten thuis als de gentiaan, daar heeft Brabants Landschap een hele zorg aan. De gentiaan komt er op diverse plekken voor en ja ook het gentiaanblauwtje was er te zien in de zomer. Als Natuurvereniging Ken en Geniet hebben we vele jaren de stand van het gentiaanblauwtje hier bijgehouden. Er lagen vele plots, vakken van 10 vierkante meter. Tellers kropen daar over de grond en telden de knoppen van de gentianen, maar ook de eitjes, een heidens karwei. Jammer genoeg gaat het met de gentiaanblauwtjes erg slecht, net als dat het geval is met veel natuur.

Riels Hoefke

Bij het Riels Hoefke ligt een parkeerstrook, daar kun je prima starten voor een heidewandeling. Je kunt er gemakkelijk een dag doorbrengen, als je dat wilt. Net achter het Riels Hoefke stroomt de Leij dwars door het gebied heen. Al snel kom je bij de paalgraven, welke gerestaureerd zijn.5 van de graven heeft men weer in de oude staat gebracht, dus met kringen van palen eromheen. Bij dit punt staat een informatiezuil, daar lees je over de historie achter de graven.

Oorlog

Tijdens de laatste wereldoorlog hebben er rondom dit gebied veel gevechten plaats gevonden. Als je goed kijkt vind je deze plekken gemakkelijk terug. Er liggen in het landschap diverse bomkraters en ook schuttersputjes en loopgraven zijn er te zien. Aan de rand van het gebied ligt nog een oud schijnvliegveld, de Kiek, aangelegd door de Duitsers. Je kunt dit vliegveld bezoeken en er rond wandelen. Het schijnvliegveld werd aangelegd om de geallieerden af te leiden van het vliegveld Gilze Rijen, men hoopte dat men daar hun bommen afwierp.

Beuk

Naast heide tref je in het gebied ook bos aan natuurlijk. Gedeeltelijk bestaand uit naaldhout, maar ook berken en eikenbos. Op verschillende plekken plantte men ook beuken aan, die leverden beukennootjes voor het vee. Als je bij een beukenbos rond loopt moet je goed opletten, de beuk lokt vogels aan. De boomklever en specht bezoekt de boom erg graag. Is er een tak uitgewaaid, dan heb je kans op een holte, waar de bosuil gebruik van maakt.

Vogelbad

Onderaan beuken zie je de wortels van deze machtige boom, regelmatig groeien die tegen elkaar aan en ontstaat er een natuurlijk vogelbad. Zeker bij een beuk kun je waarnemen, dat regenwater langs de gladde stam naar beneden loopt. Dat water komt dan in de kom van de wortels terecht en zo ontstaat er een natuurlijk vogelbad. Kijk maar eens goed als u gaat wandelen.

Natuurman Christ, Natuurvereniging Ken en Geniet